Kaart (cartografie) - Marneoeli (gemeente) (Marneulis Munitsip’alit’et’i)

Marneoeli (Georgisch: მარნეულის მუნიციპალიტეტი, Marneoelis munitsipaliteti) is een gemeente in het zuiden van Georgië met ongeveer 107.500 inwoners (2022), gelegen in de regio Kvemo Kartli. De gemeente met de gelijknamige stad als bestuurlijk centrum heeft een oppervlakte van ruim 935 km² en ligt aan de grens met Armenië. Marneoeli heeft het grootste bevolkingsaandeel van Azerbeidzjanen in Georgische gemeenten, en is een van de drie gemeenten met een Azerbeidzjaanse meerderheid (84%).

De gemeente ligt in het centrale deel van de historische regio Bortsjali. Na het uiteenvallen van Koninkrijk Georgië in de 15e eeuw behoorde het gebied van de gemeente tot het Koninkrijk Kartli, dat in 1762 overging in het Koninkrijk Kartli-Kachetië. In de tussentijd kwam het gebied met de Vrede van Amasya in 1555 in Safavidisch Perzisch gecontroleerd gebied te liggen. In de 18e eeuw worstelde het Koninkrijk Kartli-Kachetië zich los van de Perzische overheersing. Door het in 1784 gesloten Verdrag van Georgiejevsk tussen Kartli-Kachetië en het Russische Rijk werd het koninkrijk vanaf 1801 door Rusland ingelijfd.

Het gebied werd vervolgens vanaf 1801 tot 1880 administratief ingedeeld in het Oejezd Tiflis, dat tussen 1840-1846 in het Gouvernement Georgië-Imeretië lag. Met de splitsing van dat Gouvernement in 1846 werd Oejezd Tiflis onderdeel van het Gouvernement Tiflis. In 1880 werd het Oejezd Bortsjali van het Oejezd Tiflis afgesplitst, dat het gebied van de tegenwoordige gemeenten Tsalka, Dmanisi, Bolnisi en Marneoeli omvatte. Binnen het Oejezd Bortsjali lag het gebied van het moderne Marneoeli in de administratieve subdivisie (oetsjastok) Bortsjali (Russisch: Борчалинский участок, Bortsjalinskiy oetsjastok).

Het oejezd werd voornamelijk bewoond door Armeniërs, Pontische Grieken en Azerbeidzjanen (die destijds net als andere Turkssprekende etnische groepen als Tataren werden aangeduid). Het administratieve centrum van Bortsjali was de stad Sjoelaveri dat in de huidige gemeente Marneoeli ligt. Deze plaats heet sinds 1925 Sjaoemiani en moet niet verward worden met het zeven kilometer oostelijk gelegen dorpje Sjoelaveri dat begin 20e eeuw ontstond bij het gelijknamige treinstation tussen Marneoeli en Sadachlo. In 1929 werd Bortsjali kortstondig onderdeel van het nieuw gevormde Tiflis Okroeg, maar men kwam er al snel achter dat het drie-lagen bestuurlijke systeem niet werkte. Met de grote bestuurlijke hervorming in de Sovjet-Unie in 1930 werd het Oejezd Bortsjali gesplitst in verschillende districten die direct onder de Georgische SSR zouden vallen, waarbij het rajon Bortsjali (Russisch: Борчалинский район) de omvang van het huidige Marneoeli kreeg.

Sjaoemiani bleef tot 1947 het bestuurlijk centrum van Bortsjali toen dat verplaatst werd naar de plaats Bortsjalo, de hedendaagse stad Marneoeli dat tot 1932 nog Sarvani (Georgisch: სარვანი; Azerbeidzjaans: Sarvan) heette. Met deze verplaatsing in 1947 van het bestuurlijk centrum werd de naam van het rajon Bortsjalo alsmede de plaats gewijzigd naar Marneoeli. In 1964 kreeg Marneoeli stadsrechten. Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie en de onafhankelijkheid van Georgië daalden de economische omstandigheden in het land, maar de gemeente wist de grote emigratiegolf van de jaren 1990 te ontsnappen. In 1995 werd het rajon ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Kvemo Kartli, en is het in 2006 omgevormd naar gemeente.